Tips voor aquarellen

Er zijn vele mogelijkheden om geslaagde aquarellen te maken

Hier vind je adviezen over het gebruik van aquarelverf in zowel figuratief als geabstraheerd werk, waarbij je je gevoel z’n gang laat gaan. Maar of je nu wilt schilderen met je gevoel of met je verstand, het is te allen tijde nodig om de techniek te beheersen, anders wordt het een knoeiboel waar niemand wat aan heeft.


De mogelijkheden met aquarelverf zijn legio. Maar voordat je met deze creatieve uitingsvorm gaat beginnen, eerst even iets over de materialen die je nodig hebt:

Aquarelpapier

Papier is er in veel soorten, goedkoop en duur, kwalitatief goed of slecht. Ik raad je aan niet te gaan experimenteren met goedkoop papier. Als je daarna over gaat op beter papier, zijn de resultaten toch vaak weer geheel anders. Koop dus goed papier bij een vakhandel. Dit papier kun je kopen in allerlei soorten en maten, losse vellen of op een blok van 10 of meer vellen. Een blok is handig omdat het papier dan niet zo snel bol gaat staan. Gebruik papier van 200 gr. of hoger. Papier van 300 gr. of hoger kun je ook per vel kopen en hoef je niet op te spannen. Meer informatie over het gebruik van goed papier kun je hier lezen.

Penselen

penselen

Van boven naar beneden:
Spalter
Aquarelpenseel #1
Aquarelpenseel #2
Aquarelpenseel #3
Chinese kalligrafiepenseel #1
Chinese kalligrafiepenseel #2
Sleper

Voor aquarellen heb je speciale penselen, die je niet voor andere verfsoorten gebruikt. Het zijn doorgaans zachte penselen. Op de afbeelding staat bovenaan een spalter, die gebruik je voor grote oppervlakten en voor het groffe werk. Voor het fijne werk gebruik je weer andere penselen, zoals bijvoorbeeld een sleperpenseel; hiermee kun je lange rechte lijnen trekken of teksten schrijven in je werk. Om een kaarsrechte lijn met een sleper te trekken kun je een liniaal als hulpmiddel gebruiken.

Aquarelverf

Aquarelnapjes

Aquarelnapjes

krijtjes

Aquarelkrijtjes

Je kunt verf kopen in tubes en napjes, maar er zijn ook aquarelkrijtjes en -potloden verkrijgbaar. Als je grootse plannen hebt met aquarellen, dan raad ik je aan tubetjes te kopen. Maar ook met de napjes kun je een behoorlijke tijd vooruit. Er is veel kwaliteitsverschil in verf. De duurdere soorten, zoals de Rembrandtverf van Talens, bevatten meer pigment en hebben een hogere kleurechtheid. De kleuren zijn dieper en intenser.

Basis hulpmiddelen

Aquarelpalet

Aquarelpalet

  1. Water – Zet altijd minstens twee bakjes schoon water klaar, een bakje om je penseel te spoelen en een bakje om de verf aan te maken en je papier te bevochtigen
  2. Sponsje – om grote oppervlakten nat te maken
  3. Tissues – om verf te deppen
  4. Haardroger – om geschilderde delen sneller te drogen
  5. Maskeervloeistof – om witte delen van je papier uit te sparen (meer over maskeervloeistof – opent PDF)
  6. Potlood en gum – voor het geval je eerst een tekening wilt maken
  7. Kunststof palet met vakjes – om kleuren te mengen
  8. Verfschaaltjes – om grote hoeveelheden verf klaar te zetten voor gebruik

Oefening baart kunst

Van aquarel wordt wel gezegd dat het de moeilijkste schildertechniek is en dat klopt ook, want je kunt er bij een foutje niet overheen schilderen. Bovendien moet je van te voren al weten welke delen wit of licht moeten blijven. Je kunt dat later niet meer corrigeren, tenzij met witte acrylverf, maar dat wordt vaak een kliederboel. Ga er maar gerust van uit dat, voordat je over je werk tevreden bent, er al een paar mislukkelingen in de prullenbak liggen. Dat overkomt mij ook nog regelmatig. Wat dat betreft zou ik ‘geduld‘ en ‘doorzettingsvermogen‘ wel bij de lijst van benodigdheden kunnen zetten.

Aquareltechnieken

Experimenteer

Wanneer je bovenstaande aquareltechnieken beheerst vind je hier nog meer leuke ideeën om te experimenteren met aquarel:

booreiland

Werk met lichte en donkere verf. Om de wolken in dit voorbeeld te maken, wordt eerst de rode laag aangebracht en na droging de grijze laag. Als deze laag nog nat is de wolken deppen met keukenpapier.

gemengde techniek

Gemengde techniek met aquarelverf. Hier zijn witte loshangende draadjes in het papier geregen. Als het schilderij bewogen wordt, krijgen de draadjes een andere plaats.

landschap

Geabstraheerd landschap

Geabstraheerd landschap. De vormen zijn aangegeven met een viltstift.

Laten druipen

Laten druipen

Hier een voorbeeld van een aquarel die gebruikt werd voor een illustratie. De twee stammen heb ik vanaf de bovenrand van het papier naar beneden laten druipen. Onderaan het papier had ik een flinke plas verf aangebracht. De twee stammen gleden als het ware in de grond, wat een mooi natuurlijk effect geeft.

Vragen en opmerkingen

Heb je nog vragen, suggesties of opmerkingen, laat dan een berichtje achter hieronder.

Share on Facebook0Pin on Pinterest0Share on LinkedIn0Email this to someone

47 Comments

  1. Goedenavond,

    Als ik vakjes wil inkleuren, waar teken ik de buitenste lijnen mee zodat het verf niet verder loopt een ander vak in?
    Een fineliner misschien?

    • Dag Wim,
      Een watervaste fineliner kun je daarvoor gebruiken. zorg dan wel dat de ingekleurde vlakjes niet tegen elkaar aan liggen.
      succes
      Jan Jippe

  2. kan ik met aquarel verf over muurverf schilderen.

    • Jazeker Gerard, dat kan als de muurverf niet op oliebasis is.

  3. Het was erg lang geleden dat ik iets met aquarel deed. Bedankt voor alle tips, ik ga lekker aan de slag.

  4. Ik heb een oude prent dat mogelijk een aquarel is. Kan ik dit zelf nagaan? Wat zijn bijvoorbeeld kenmerken die ik kan controleren?

  5. Hi Jan,

    Ik wil mijn waterverf illustraties reproduceren zodat ik er prints van kan verkopen. Heb jij hier ervaring mee? Het lukt mij maar niet om ze goed in te scannen / fotograferen.

    Alvast bedankt!

    Kaki

  6. Hi Corrie,
    Sommige plastics stoten water af, dus ook aquarelverf. Je kunst speciale paletjes voor waterverf kopen, maar zelf werk ik liever met glazen bakjes.
    Groetjes Jan Jippe

  7. Kan je witte goachesverf op kleur brengen door het met aquarelverf te mengen ?

  8. Hai Jan,

    Ik wil gaan beginnen met een combinatie van aquarel achtergronden schilderen met daarbij meer gedetailleerde onderwerpen (o.a. portretten) op de voorgrond tekenen met kleurpotlood.
    Is er naast de door jou genoemde manier van witplekken uitsparen d.m.v. maskeervloeistof eventueel ook een mogelijkheid om over een gedroogde aquarelachtergrond heen te tekenen?
    Ik teken vooral met Koh-I-Noor potloden. Deze zijn watervast doordat ze vermengt zijn met olie, als dat iets uitmaakt.
    Alvast bedankt :)

    • Hi Brigitte,

      Je kunt gemakkelijk over een goed gedroogde aquarel tekenen met koh-i-noor potloden. Als de achtergrond donker gekleurd is wordt het tekenen uiteraard minder goed zichtbaar. Je kunt een gebied op je aquarel ook uitsparen met bijvoorbeeld wit oliepastelkrijt. Maar ik weet niet hoe de potloden daarop reageren. Ik heb daar zelf geen ervaring mee. Maar altijd alles goed uittesten.
      Succes.
      Jan Jippe

  9. Dag Jan,
    Ik zie verschillende antwoorden op eerst achtergrond maken of eerst voorgrond. Welke volgorde is nu handig en met welke techniek(en)?

  10. hallo
    ik heb onlangs van dat maskeervloeistof gekocht. Ik heb daarop gelezen dat je het 45 min moet laten drogen, maar kan je dat ook ‘s nachts laten drogen? of gaat het wat moeilijk zijn om het eraf te halen?
    alvast bedankt Poom

  11. Jan Jippe,

    Ik wil graag een aquarel maken op een schilderdoek.
    Moet ik die dan nog op een speciale manier gronden?

    Ik hoor graag,
    Met vriendelijke groet,
    Peter

    • Hallo, toevallig je website gevonden. Vraagje, ik ben op zoek naar een goede ondergrond voor aquarel. Zoals gesso bij acryl.
      Dank u

  12. Ten eerste een vraag
    Moet je een aquarel in 1 keer afmaken?
    Ten tweede
    Je kunt voor acrylverf als je craqueleren wilt ook babypoeder gebruiken :)

  13. Hoi hoi, ik wil graag witte lijnen aanbrengen in mijn aquarel maar hoe doe ik dit?

    • Drie mogelijkheden:
      1. Witte lijnen uitsparen met een filmlaagje
      2. Witte lijnen vooraf tekenen met een wit vetkrijtje of kaarsje
      3. Witte lijnen achteraf plaatsen met acrylverf

      Suc6
      JJ

      • I don’t typically comment on articles online, but this one is worth a comment. I think yo2&8#u17;ve really presented the information you gathered very well. You are a talented writer.

      • Hallo

        Witte acrylverf heb ik al vaker geprobeerd, maar dit lukt niet. Om snorharen te tekenen. Hoe doe ik dat?

        Groeten
        Linda

        • Hoi Linda, ik raad je aan Titaan-wit te gebruiken, dat is dekkend.
          Groetjes Jan Jippe

    • Vraag Hoe gebruik ik Vinyllijm/boekbinderslijm bij het aquarelleren ??????
      witte lijnen of vlakken krijg ik met oil-pastel of waskaars.
      MvG Clim

  14. Hoi Jan Jippe,

    Dank voor deze duidelijke site. Ik ben net begonnen met aquarel en heb al veel van de bovenstaande informatie kunnen gebruiken :-)
    Ik ben al dagen aan het schetsen, tekenen en aquarellen op mooi aquarelpapier. Nu wilde ik na al dit onderzoek op een groot canvas doek gaan werken. Deze stoot echter het water heel erg af en geeft lang niet zo’n mooi effect als m’n geliefde aquarelpapier.
    Zijn er nog tips om met aquarel op canvas te schilderen? Of zou ik een speciale laag o.i.d. kunnen aanbrengen? Of een ander soort doek kunnen kopen? Hoor graag van u!

    Groet,
    Pleun

    • Beste Pleun,

      De kwaliteit van het schilderdoek is belangrijk. Goedkope doekjes hebben een gessolaag van mindere kwaliteit of zelfs dat niet en zijn wat vettig, dus dat stoot waterverf af.
      Ik raad je aan een katoenen of linnen schilderdoek te kopen van goede kwaliteit.
      Echter … je kunt ook het goedkope doekje voorzien van enkele gessolagen of het doekje beplakken met dun tissuepapier. Daarop kun je aquarelleren.
      Maar … aquarelleren op 300 grams papier blijft aan te bevelen.

      Succes!
      Jan Jippe

      • Is het iets om de laag met ossegalzeep te ontvetten ? Ik heb daar geen ervaring mee.
        Hartelijk dank voor de duidelijke uitleg.

    • Hoi Pleun,
      Ik heb net bij Big Bazaar twee blokjes canvas gehaald (2,89 per stuk, 10 vellen a4, 280 grams). Ik heb er met ecoline op gewerkt. Dit stoot de verf iig niet af. Misschien een tip? Mijn doel was ook om er op te aquarellen, maar dat moet ik nog proberen.
      Groeten,
      Linda

  15. Hallo Jan,

    Als een schilderij klaar is moet het dan nog bewerkt worden om het goed te bewaren? Bv met een sealer ofzo.

    Leuke site!

    • Als een aquarel klaar is hoef je er niets meer aan te doen. Ik zou m wel achter glas inlijsten.

      Voor olieverf- acrylverfschilderijen is wel een afdeklaag gewenst.

  16. Hi Jan Jippe
    Hoe breng ik achtergrond aan acheraf? Bv bij bloemcompositie?

    • Achteraf een achtergrond aanbrengen met aquarelverf is heel lastig, omdat je tussen bloemblaadjes kleine verfstreken wilt aanbrengen. Aquarel droogt snel, dus de achtergrond wordt dan vaak vlekkerig.

  17. KAN IK MET AQUARELVERF OVER ACRYL GRONDVERF.

    • Ja, je kunt met aquarelverf over gesso schilderen. Dat gaat wat moeilijker als je de acrylverf impasto hebt aangebracht.

  18. Hallo,

    Is het verstandig om eerst een schets te maken met potlood??Ik lees ergens anders dat je niet te precies moet zijn met een aquarel..ik ben met acryl nogal precies vind ikzelf..dit is dus iets wat ik los moet laten??

    • Beste Greet,
      Met aquarel kun je vele kanten op. Er zijn geen regels. Volg de techniek die bij je past, maar aquarel leent zich bij uitstek om te experimenteren. Als je vrij werkt, heb je er niet altijd grip op en dat maakt het juist zo spannend. Je kunt wel eerst een schets maken als je bijvoorbeeld heel precies iets wilt schilderen, bijvoorbeeld een bloem. Maar als je de verf zijn natuurlijke loop gunt, kun je je eigen bloemen creëren, zo schep je een stijl die gaandeweg jouw ‘handtekening’ wordt. Op mijn homepage staat een filmpje waarin ik laat zien hoe dat dat bij mij werkt.
      Ik ben benieuwd of het je gaat lukken. Ik vind het leuk als je dit mij laat weten, dan weten andere site-bezoekers dat ook meteen!
      Veel succes!
      Jan Jippe

  19. Bedankt voor deze handige tips! Ik heb alleen een vraag, kan je eerst met aquarelverf een achtergrond maken en wanneer deze droog is er met andere aquarelverf overheen zonder dat de kleuren mengen/vervagen/doorschijnen?
    Groetjes

    • Hoi Lotte,

      Aquarelverf is wateroplosbaar. Dus een tweede laag zal de onderlaag altijd beïnvloeden. De kleur verdwijnt niet, maar vervaagd. Als je de tweede laag niet te nat opbrengt, lukt het wellicht toch. Gewoon even testen.
      Succes!
      Jan Jippe

  20. Bedankt voor de info

    Vera

  21. Kun je ook aquarelleren op een canvas bord als het is ingesmeerd met gesso?
    Alvast bedankt Vera

    • Je kunt aquarelleren op gesso. Wel belangrijk is dat de gesso van goede kwaliteit is, anders kan de verf niet overal goed hechten. De droogtijd is wat langer. Gesso leent zich bij uitstek voor special effects met aquarelverf. Succes Jan Jippe.

  22. Ik heb een hele oude prent waarvan ik denk dat een aquarel is hoe kan ik dat zien bijvoorbeeld aan het soort papier of zijn er nog andere kenmerken.
    Hopelijk kunt u mij hier een antwoord op geven.
    alvast veel dank.
    met vriendelijke groet Alijda.

    • Beste Alijda,
      Je hebt mij een afbeelding gestuurd. Moeilijk voor mij om te beoordelen hoe en door wie het gemaakt is. Ik heb te weinig informatie. Het lijkt echter niet op een aquarel, maar gezien de penseelstreken meer op een olieverschilderijtje. Als het een originele afbeelding is dan is de waarde maximaal € 75, als het een duplicaat is, heeft het nauwelijks enige waarde.
      Groetjes Jan Jippe

  23. Heel handige site. Bedankt voor alle tips !

    • Graag gedaan.
      Als je nog vragen hebt, laat maar weten.
      Groetjes
      Jan Jippe

  24. Ik gebruik zelf ook de maskeervloeistof van Talens, Maarten. Heb er geen problemen mee. Wellicht moet je het wat dikker aanbrengen of het ligt aan de ondergrond die te veel zuigt.

  25. Een beginner. Ik ben tot hiertoe enkel bezig geweest met tekenen. Heb nu per toeval een ezel, een paar doeken, aquarel en olieverf gekregen? Ik wil aquarel echt eens uitproberen. Hoe gebruik ik doek en verf ( in tubes )? Maak ik het doek nat?

Leave a Reply to hansje Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

Je mag gebruik maken van deze HTML tags en attributen: <a href="" title="" rel=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>